Wat als een minderjarige patiënt niet overeenkomt met zijn ouders m.bt. een bepaalde behandeling?

Minderjarigen zijn volgens de Belgische wetgeving (meer bepaald het Burgerlijke Wetboek) handelingsonbekwaam. Dit betekent dat minderjarigen in principe geen beslissingen kunnen nemen of handelingen kunnen stellen die juridische gevolgen met zich meebrengen. Ze kunnen hierdoor ook geen contacten ondertekenen. Minderjarigen staan daarom onder het gezag van hun wettelijke vertegenwoordigers (ouders of voogd) die deze beslissingen kunnen nemen voor of over hun minderjarige kinderen.

Momenteel bestaan 2 belangrijke regelgevingen die een uitzondering voorzien op de algemene handelingsonbekwaamheid van minderjarigen : 
De Wet Patiëntenrechten (W.P.) en het Decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp (DRM).

Art. 12 Wet Patiëntenrechten:

• § 1. Bij een patiënt die minderjarig is, worden de rechten zoals vastgesteld door deze wet uitgeoefend door de ouders die het gezag over de minderjarige uitoefenen of door zijn voogd.
• § 2. De patiënt wordt betrokken bij de uitoefening van zijn rechten rekening houdend met zijn leeftijd en maturiteit. De in deze wet opgesomde rechten kunnen door de minderjarige patiënt die tot een redelijke beoordeling van zijn belangen in staat kan worden geacht, zelfstandig worden uitgeoefend.

De Wet Patiëntenrechten stelt dus dat in het geval de patiënt minderjarig is, de rechten zoals voorzien in de Wet Patiëntenrechten in principe uitgeoefend worden door hun wettelijke vertegenwoordigers.

Wanneer de minderjarige patiënt echter tot een redelijke beoordeling van zijn belangen in staat kan worden geacht (door de betrokken beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg) en dus als wilsbekwaam wordt beschouwd, kan deze zelfstandig zijn patiëntenrechten uitoefenen door bv. zelfstandig een afspraak te maken met een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg en op consultatie te gaan, zelfstandig toegang tot zijn dossier te vragen, en/of beslissingen te nemen aangaande zijn gezondheidszorg (inclusief het beslissen over ingrepen en het weigeren van levensnoodzakelijke behandelingen).

Anders dan in het Decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp waar minderjarigen vanaf 12 jaar worden vermoed om bekwaam te zijn, voorziet de Wet Patiëntenrechten hiervoor niet in een leeftijdscriterium. Men gaat ervan uit dat een minderjarige wilsbekwaam is van zodra hij én voldoende kan inschatten wat in zijn belang is, én (+) voldoende kan inschatten wat de gevolgen van zijn beslissingen zijn.