Kan een 14-jarige meisje alleen naar de dokter om anticonceptie te vragen, zonder dat de ouders op de hoogte worden gesteld?

De wet betreffende de rechten van de patiënt (W.P.) van 2002 voorziet een wettelijke basis voor de rechten van minderjarigen als patiënt. Wanneer een minderjarige in de ogen van de betrokken beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg bekwaam is, oefent deze zijn of haar patiëntenrechten zelfstandig uit. (Art. 12 Wet betreffende de rechten van de patiënt)

Een bekwame, minderjarige patiënt kan bijvoorbeeld zelf toestemming geven voor zijn gezondheidszorg op basis van artikel 12 van de wet patiëntenrechten.

Hierdoor hebben ouders van bekwame minderjarigen geen nood meer aan informatie om beslissingen te kunnen nemen met betrekking tot de gezondheidszorg van hun kinderen. Het beroepsgeheim tegenover ouders van bekwame, minderjarige patiënten geldt op dezelfde manier als voor meerderjarigen.

De Wet patiëntenrechten voorziet geen leeftijd waarop een minderjarige bekwaam wordt geacht. Het is de betrokken beroepsbeoefenaar (arts, verpleegkundige, klinisch psycholoog, apotheker, …) die in een concrete situatie zal moeten inschatten of de minderjarige patiënt bekwaam is (dus: voldoende kan inschatten wat in zijn of haar belang is + voldoende kan inschatten wat de gevolgen zullen zijn van zijn of haar beslissing), of niet. We merken echter dat beroepsbeoefenaars in de praktijk de leeftijd van hun minderjarige patiënt soms laten meespelen bij hun inschatting; en dat de leeftijd waarop minderjarigen als bekwaam beschouwd worden, opschuift van 15 – 16 jaar naar 12 jaar. Wellicht in navolging van het Decreet Rechtspositie van de Minderjarige in de Integrale Jeugdhulp (DRM).

Dokters, verpleegsters, kinesisten (maar bv. ook advocaten en hulpverleners), … zijn gebonden door het beroepsgeheim. In principe moet een dokter daarom alles wat hij weet over een patiënt geheimhouden. Wanneer een bekwame minderjarige dus aan de dokter vraagt om geen info aan de ouders of aan anderen door te geven, mag deze dat niet doen. Het beroepsgeheim geldt immers ook ten aanzien van de ouders van minderjarige, bekwame kinderen.

Wanneer de beroepsbeoefenaar de patiënt echter als onbekwaam zou inschatten, kan deze niet zelf instemmen met de gezondheidszorg. De beroepsbeoefenaar kan dan enkel gezondheidszorg bieden met medeweten en toestemming van de ouders.

Concreet:
Wanneer de arts het 14-jarig meisje bekwaam acht, kan hij of zij ingaan op haar vraag om anticonceptie. Gezien de dokter gebonden is door zijn beroepsgeheim, mag hij of zij de ouders dan niet op de hoogte brengen.
De dokter kan het derdebetalerssyteem toepassen, op die manier is de consultatie zeer goedkoop of gratis voor de minderjarige.
Let op! Contacten met de gezondheidszorg kunnen via digitale gezondheidsplatformen (van de mutualiteit, Cozo, mijngezondheid.be,…) wel zichtbaar zijn voor ouders.

Hebt u nood aan meer info? Lees onze brochure ‘t Zitemzo Jeugdrecht … met de rechten van minderjarige patiënten.

Vragen? Contacteer ons